Toen ik uiteindelijk toekwam waren Eefje en Papa Jef al druk bezig om de overgang tussen muur en het kleine dak van lood te voorzien, terwijl Mario de stellingen, die niet meer nodig zijn, aan het afbreken was.

Een woordje uitleg bij het lood…

We zijn gisteren drie rollen lood gaan halen bij Paesen, afmeting 6m x 33,5cm. Opgerold lijkt het een klein licht rolletje, totdat je dat dus opneemt en merkt dat dit toch echt wel 28kg weegt! Het lood wordt in stukken van ongeveer 1m afgeknipt en dan omgeplooid op 15cm. Langs de zijkant van het kleine dak heeft Papa Jef al een plank voorzien waartegen het lood kan vastgespijkerd worden met koperen spijkers. Het lood wordt dan aan de andere kant mooi over de pannen geplooid. Zo zijn we zeker dat er geen water achter de pannen in de muur kan dringen.

Om een perfect afwatering te verzekeren wordt het lood zo gelegd dat het gedeeltelijk overlapt en het bovenliggende lood over het onderliggende lood ligt.

Terwijl Eefje en Papa Jef verder werken, zetten Mario en ik de stelling klaar onder het sierdak boven de voordeur en aan de rechterkant onder het kleine dak. Vervolgens kloppen we de panlatten vast aan de rechterkant van het kleine dak.

Ondertussen maken Eefje en Papa Jef de kepers klaar voor het sierdakje. We hergebruiken hiervoor enkele balken die we op overschot hadden van de tussenschotten in de vloer. Aangezien het sierdakje toch best wel wat gewicht zal dragen, (Onze dakpannen zijn nu eenmaal niet van het lichtste soort…) wordt er ook gezorgd dat het dak voldoende verankerd wordt in de muur.

De kepers rusten op de draagbalk van het houtskelet. Hierboven worden twee extra balken in een hoek geplaatst om de kepers op hun plaats te houden. Om deze balken zelf vast te zetten worden er nog enkele stevige balken vertikaal gezet waaraan deze extra verankerd worden. Dit alles is echt wel nodig, want het sierdakje zal in totaal toch een goeie 500 tot 600 kg gaan wegen!

Terwijl Mario de laatste panlatten afwerkt, slijp ik alvast enkele pannen op maat om als halve pannen te dienen. We hebben immers een deel halve pannen te kort en deze zullen pas na het bouwverlof geleverd worden. Deze doorgeslepen pannen zullen we gebruiken aan de kant van de muur zodat deze mooi onder het lood verborgen zullen liggen, waardoor de rode rand van het doorslijpen niet zichtbaar zal zijn. De mooie afgewerkte halve pannen gebruiken we dan aan de straatkant.

Tot slot worden de kepers van het sierdak op hun plaats gelegd en met L-ijzers op hun plaats vastgezet. Aan het uiteinde wordt een boezemplank geslagen waaraan later de dakgoot zal bevestigd worden.

Ik sluit de dag af met het op zijn plaats slaan van de panlatten die als nok moeten dienen en dan is het alweer de hoogste tijd om op te ruimen.

Morgen is het zondag en dat is onze verplichte rustdag. Maandag gaan we proberen de laatste hand te leggen aan de leidingen en afvoer op het gelijkvloers, het vals dak van onderdak voorzien en enkele muren verder afwerken.

Papa Jef komt samen met ons toe op de werf, van timing gesproken! Terwijl Papa Jef en ik op het kleine dak alvast beginnen met panlatten slaan, werkt Eefje verder aan de muur in de slaapkamer op de eerste verdieping. Even later komt ook Jens toe en hij helpt Eefje met de buitenmuren verder bouwen.

Als het begint te regenen gaan Papa Jef en ik ook naar binnen, want in de regen is het gevaarlijk op het dak. Papa Jef maakt het trapgat naar de zolderverdieping open en ik breek ondertussen de bak die we gemaakt hadden om het stro met de kraan naar boven te brengen af. De planken hiervan zullen hergebruikt worden om een tijdelijke trap naar de zolderverdieping te bouwen.

Eerst worden twee balken op de juiste lengte gezaagd. Aan het ene uiteinde wordt een hoek van 45° gemaakt en aan het andere uiteinde een dubbele hoek van 45°. Deze laatste is de bodem van de trap, de trap kan dan beneden op de vloer steunen en heeft een rechte kant vooraan. Aan het andere uiteinde leunt de schuine hoek tegen de balk waar de trap bovenkomt.

Als volgende stap worden op de twee boezemplanken van de trap op regelmatige afstand lijnen getrokken die de bovenkant van een trede weergeven. Telkens ook weer in een hoek van 45°, zo lopen deze mooi evenwijdig met de vloer.

Om de treden op de trap te kunnen bevestigen worden onder de referentielijnen balkjes vastgeschroefd, net onder de lijn en gelijk met de rand van de trap. Er worden drie schroeven gebruikt voor extra stevigheid.

Als dit klaar is worden de boezemplanken rechtgezet en bovenaan in het trapgat vastgenageld met 3 stevige nagels die we een stukje laten uitsteken zodat ze terug verwijderd kunnen worden.

Om de treden op de juiste afstand te kunnen afzagen meten we nu de afstand tussen de twee boezemplanken en zagen het juiste aantal treden op de juiste lengte uit de overige planken die we gerecupereerd hebben van onze “strobak”.

Als slot worden de treden tussen de boezemplanken vastgezet door ze bovenop de geschroefde balkjes te leggen en perfect gelijk te leggen met de rand van de trap. Daarna worden er schuin 2 nagels door de trede geslagen aan beide uiteinden zodat ze mooi op hun plaats blijven liggen. Trede per trede van onder naar boven tot de trap klaar is.

Om zeker te zijn dat de treden goed klemmen tussen de twee planken gebruik je een grote sergeant om ze te klemmen. Waar de afstand nipt genoeg is, gebruik je dan weer een hamer om de trede ertussen te slaan.

Terwijl ik met de trap bezig ben komt ook Mario toe om twee extra handen toe te steken. Het weer buiten is ondertussen omgeslagen en het zonnetje komt er waarachtig weer door. Ideaal dus om verder te werken op het dak. Papa Jef en Mario zorgen dat de rest van de panlatten op hun plaats komen en beginnen alvast met het leggen van de dakpannen aan de linkerkant van het huis.

Er heerst een gezellige drukte en overal wordt er hard gewerkt. Op het dak, aan de muren en aan de trap.

Op een gegeven moment komen we zonder L-ijzers te zitten en kan er dus niet meer verder gewerkt worden aan de muren. De trap is ondertussen ook klaar en dus beginnen we met de zolder op te ruimen. Hier ligt nog allerlei afval van de Velux-ramen en steengruis van het slijpen van de dakpannen rond de Velux-ramen.

Als de zolder opgeruimd is, zorgen Jens, Eefje en ik ervoor dat een boel planken voor het plafond naar de zolder gebracht worden. Zo liggen deze al op hun plaats als we vanaf maandag aan het plafond van onze slaapkamer en de badkamer op de eerste verdieping gaan beginnen.

Rond 17u wordt het voor onze helpers stilletjes aan tijd om verder te gaan, maar wij doen met ons tweetjes nog eventjes verder. Ik leg de pannen die al op het dak liggen te wachten nog uit zodat het dak bijna dicht is aan de linkerkant. Een deel moet ik nog open laten omdat er nog een aansluiting met de muur gemaakt moet worden. Ondertussen begint Eefje alvast met het grondig opruimen van de werf.

Als ik klaar ben met de laatste pannen op hun plaats te leggen help ik ook nog een handje met het opruimen. Er valt heel wat op te ruimen, want we hebben de laatste dagen niet alle rommel opgeruimd gehad. Zo liggen er overal rond het huis plastic spanbanden die de dakpannen per 4 samen houden. Alles wordt netjes opgeruimd en zelfs de vloer wordt geveegd.

In de voormiddag heeft Paesen onze dakpannen geleverd zodat het nu voor het huis weer aardig vol staat. Dit keer niet met hout, maar met paletten pannen. Als je ze zo allemaal bij mekaar ziet staan, realiseer je je pas dat er wel heel veel pannen op ons dak moeten.

Na de middag werden ook onze dakgoten met alle toebehoren geleverd door Houbrechts Plastiebouw uit Alken.

Als we vanmorgen om 8u toekomen op de werf staat Papa Jef ons alweer op te wachten. Ook hij heeft een heleboel materiaal voor ons bij in de vorm van triplex planken om in de schotten van de vloer te leggen, treden voor onze tijdelijke trap en een pallethaak voor de kraan waarmee we makkelijk de dakpannen naar boven kunnen brengen. De triplex planken zijn alvast allemaal netjes op breedte gezaagd. Zo hoeven wij ze enkel op de juist plaats tussen de schotten te leggen.

Daarmee hebben we weer aardig wat materiaal om ons de komende dagen mee te amuseren…

We beginnen alvast met het uitladen van de vrachtwagen. We leggen de triplex planken in de garage zodat ze beschermd liggen tegen de weerelementen.

Daarna toont Papa Jef ons hoe we de treden op onze tijdelijke trap moeten bevestigen: De trede wordt op de voorziene steunpunten gelegd en dan wordt aan weerszijden de trede vastgezet door twee nagels schuin door de trede te slaan en in de zijkant van de trap. Om te voorkomen dat de trede en de trap niet goed aansluiten, gebruiken we een sergeant om de trede goed te klemmen tussen de zijplanken van de trap.

Terwijl ik onderaan de trap begin en zo trede per trede omhoog werk, gaan Eefje en Papa Jef het dak op en beginnen alvast met de onderste panlatten op hun plaats te slaan.

Als de trap klaar is, kruip ik samen met Papa Jef op het dak om de overige panlatten op hun plaats te slaan terwijl Eefje beneden de triplex planken tussen de buitenste balken alvast op hun plaats legt en er het dampzeil in vastniet. Het dampzeil wordt met de tekst naar beneden in de vakken gelegd. Zo verzekeren we dat het water wel naar buiten kan verdampen maar niet weer naar binnen kan doordringen, net zoals op het dak.

Om de afstand tussen de latten uit te zetten gaan we dan als volgt te werk:

1. Zet op een referentielat de afstand tussen de panlatten uit. Zo hoef je niet telkens opnieuw te meten om de afstand tussen de latten te bepalen. De afstand die je moet uitzetten vind je terug in de beschrijving van je dakpannen. Het is heel belangrijk dat je dit heel precies doet. In ons geval is er immers maar 8mm speling op de afstand tussen de pannen!
2. Leg de referentielat aan het ene uiteinde van het dak en sla een nagel op de buitenste tenglat om de afstand te bepalen.
3. Herhaal dit aan het andere uiteinde van het dak. Zo krijg je twee referentiepunten.
4. Haak het smetkoord in aan de nagel aan een kant van het dak.
5. Rol het smetkoord af tot aan de overkant van het dak en span de koord goed aan zodat ze strak komt te zitten. Als je aan beide kanten goed uitgemeten hebt, krijg je zo een mooie rechte lijn op de juiste afstand die ook nog eens mooi waterpas loopt.
6. Trek de smetkoord omhoog en laat ze schieten. Zo klapt ze tegen de tenglatten en worden de streepjes op de latten getekend. De smetkoord bevat immers een poeder dat afgeeft als de koord ergens tegen slaat.

Zoals je ziet, heel simpel en efficiënt!

Om de latten correct vast te nagelen ga je dan als volgt te werk:

1. Begin onderaan en aan een uiteinde van het dak.
2. Lijn de panlat uit zodat de bovenzijde perfect gelijkloopt met de lijn die je net getrokken hebt met het smetkoord.
3. Het uiteinde van de lat moet halfweg een tenglat komen. Het andere uiteinde mag aan de zijkant van het dak een stuk uitsteken. Dat kan later afgezaagd worden.
4. Sla de lat vast met een latnagel op elke tenglat. Deze nagel zal door de panlat en de tenglat tot in de dragende keper gaan en zorgt zo dat de panlat stevig vastgezet wordt.
5. Waar de panlat halfweg de tenglat uitgelijnd werd, sla je nog een nagel net onder de lat voor extra stevigheid.
6. De volgende lat leg je tegen de vorige lat, zodat deze ook halfweg de tenglat komt.
7. Lijn de lat weer uit door de bovenkant van de lat te laten gelijkopen met de uitgezette lijn.
8. Als je aan de andere kant van het dak komt, zorg je dat de lat niet te lang is door deze op de juiste afstand af te zagen.
9. De volgende rij panlatten bevestig je op dezelfde manier op de tenglatten.

Uiteraard loop je niet telkens van links naar rechts over de volledige lengte van het dak, maar werk je enkele latten omhoog en schuif je daarna op. Zo voorkom je onnodige meters te lopen over de panlatten op je dak.

Na een dagje werken – we werden regelmatig onderbroken door een fikse regenbui – liggen de latten van het grote dak aan de rechterkant allemaal op hun plaats.

Gelukkig had Papa Jef zijn nagelpistool mee en moesten dus niet alle nagels met de hamer ingeslagen worden, hetgeen aardig wat werk spaart. Het blijft toch best zwaar werk omdat je de hele dag op dunne panlatten loopt en bovendien nog de hele tijd bergop en bergaf moet gaan. Neem daar dan nog bij dat zo’n nagelpistool toch wel wat weegt als je dat niet gewoon bent te hanteren en je zal begrijpen dat je na een dag werken echt wel stikdood thuis komt.

Morgen zal er niet gewerkt worden op de werf, want dan moeten we naar de vernissage van Eefje haar tentoonstelling, maar maandag wordt er weer verder gewerkt.