Omdat we toch van een aantal stappen niet helemaal zeker waren hadden we de dag ervoor eerst even Mathias van het Leemniscaat gebeld om raad te vragen. Hij legde ons uit dat alvorens we de kalkpleister aanbrengen als basis voor de tadelact we eerst een hechtingslaag van 5mm moeten aanbrengen. We waren dus heel blij dat we Mathias gebeld hebben, want dat waren ze ons vergeten te vertellen!

We zijn dus deze week 2 dagen na mekaar bij Ecomat in Genk gepasseerd. Eerst om onze potten tadelact te gaan afhalen en daarna dus voor de SKS “Klebe- und Armierungsmörtel” en een wapennetje om hierin in te kammen.

We begin met onze wapennetjes al op maat te knippen zodat we die als de hechtingsmortel aangebracht is deze er meteen kunnen inkammen en niet dan nog moeten beginnen knippen. Dit wisten we nog van onze vorige pleisterwerken. Als het wapennet op voorhand geknipt is verlies je hier geen tijd mee en kun je vlot verder werken.

Volgens de omschrijving op de verpakking moet er bij een zak van 25kg mortel ongeveer 5 liter water toegevoegd worden en daarna goed gemixt worden. Onze ervaring is dat er een tikkeltje meer water bij moet om de mortel goed te kunnen uitsmeren, maar bij het toevoegen van water moet je er echt wel op letten dat je niet te veel water in één keer toevoegt om te voorkomen dat je een papje krijgt dat veel te vloeibaar is om aan te brengen. We waren één keer iets te enthousiast met water toevoegen en hebben dan behoorlijk wat mortel moeten toevoegen om terug de juiste dichtheid van mortel te verkrijgen.

Het is ook best een vuil werkje, dus ik raad je aan om vloer die niet vuil mag worden te bedekken met stevige plastic of iets dergelijks om wat minder poetswerk te hebben achteraf.

De mortel wordt met een normale stukadoorsspaan aangebracht, net zoals de leem of leemfinish in een laagje van ongeveer 5mm. Deze hoeft ook niet perfect glad uitgestreken te worden, want het gaat hier tenslotte slechts om een hechtingslaag. Uiteraard zorgen we wel dat de laag overal ongeveer even dik is zodat we geen putten en builen creëren die we later moeten uitvlakken in de volgende laag.

Als de mortel nog nat is kun je er makkelijk het wapennet met mazen van ongeveer 5 mm indrukken met je stukadoorsspaan. Daarna gebruik je een kam, ook met tanden van ongeveer 5 mm om structuur in de hechtingslaag te creëren.

Omdat de mortel nogal kleverig en stevig van structuur is, moet ik toegeven dat het een stuk zwaarder werken is om deze met de mixer goed te mengen. Dat ging zelfs met de zware leem een stuk gemakkelijker! Maar gelukkig is onze mixer van het zware kaliber en geeft die geen krimp. Ikzelf daarentegen begon er toch al spontaan van te zweten…

De mortel moet ook binnen de 2 uur verwerkt zijn, dus maak je best geen te grote hoeveelheid in één keer. Zeker niet in het begin als je nog niet “in de zone” bent.

Tenslotte nog een tip om het inkammen van het wapennet te vergemakkellijken: Zorg dat je de mortel vochtig houdt door deze regelmatig lichtjes te besproeien met een plantenspuit met zuiver water. Uiteraard mag je de mortel ook niet te nat maken, maar dat spreekt voor zich.

Door het wapennet met de spaan in de mortel te drukken, kun je waar er eventueel te weinig mortel is deze makkelijk aanvullen door de mortel die je elders wegschraapt. Houd je spaan daarom op een klein hoek terwijl je het net stevig indrukt. Een makkelijke manier om alles extra uit te vlakken!

De scheidingswand van onze douche wordt ook afgewerkt met tadelact en om het net in de zijkant van de muur in te kammen gebruiken we een plamuurmes. Dat is makkelijker hanteerbaar en ideaal om het wapennet op dit smalle stukje in te kammen en mooi om de hoek te plooien. Zo krijgen we meteen een netjes afgeronde hoek.

Nog enkele tips bij het inkammen van de wapennetten:

• Zorg er altijd voor dat je aaneensluitende stukken net minimum 10 centimeter laat overlappen. Dit is belangrijk om geen breuken te krijgen tussen twee los naast mekaar ingekamde netten.
• In een binnenhoek kun je een platte steen gebruiken om het wapennet netjes in de hoek te duwen. Hierdoor wordt de hoek mooi afgerond en ben je zeker dat je je wapennet niet scheurt.
• Voor buitenhoeken gebruikten we zoals al aangegeven een flexibel plamuurmes om het net in te kammen. Hiermee kun je netjes de kromming van de ene muur naar de andere volgen en creëer je automatisch een mooi afgeronde hoek.

We zijn op dit stukje toch in totaal 11 uur bezig geweest, netjes op maat knippen en mixen inbegrepen uiteraard. Dus het is een werk’je’ dat je niet mag onderschatten. Desalniettemin is het een stap die je zeker niet mag overslaan om te voorkomen dat je kalkpleister weer los komt van de muur doordat deze niet goed hecht.

Nu moeten we wachten tot de hechtingsmortel uitgehard is en dan kunnen we volgende week de volgende laag zetten.

Ondertussen kunnen we alvast nadenken over hoe we een ander leuk ideetje dat we hebben om de tadelact in de rest van de badkamer te laten terugkomen technisch uit te werken. Maar hierover vertellen we dan meer in een volgende post.

Niels komt ons vandaag een handje toesteken en hij is heel curieus naar de “real mean leemachien”. Alvorens we met het effectieve lemen kunnen beginnen moet er echter nog heel wat voorbereid worden:

• De stromuur wordt extra bijgeschoren zodat hij zo vlak mogelijk staat. Dat bespaart heel wat werk in de afwerking later.
• Het hout in de muur van de aandrukbalken en de skeletbalken wordt bedekt met riet. We weten ondertussen dat jutte niet echt ideaal is, dus kiezen we ervoor om overal riet te gebruiken. Dat levert ons wat extra werk, omdat we overal al jutte voorzien hadden, maar het zal ons uiteindelijk veel ellende besparen bij het lemen zelf.
• De ramen worden met afdichtingstape luchtdicht afgeplakt aan de rand.
• De ramen worden afgeplakt om ze te beschermen tegen leemspatten.

We zijn hier zowat de hele voormiddag zoet mee om alles perfect voor te bereiden. Houd er dus als jullie zelf willen gaan lemen rekening mee dat hier heel wat tijd in kruipt. Eigenlijk zou je dit best allemaal in de weken voordat je de leempomp gaat huren doen. Wat we ook gedaan hadden, maar een deel van onze voorbereidingswerken hebben we helaas moeten overdoen.

Na de middaglunch is het dan zover. Niels en ik beginnen met de leem te mengen en dan wordt de pomp geactiveerd. Een kleine 10 minuten later is de muur beneden halfweg vol leem gespoten en is de bak weer leeg. Terwijl Niels en Eefje de muur rechttrekken, begin ik alvast met het klaarmaken van de tweede lading leem. Onze vierde big bag is ondertussen leeg en er is met andere woorden al 4 ton leem tegen de muren gespoten en uitgestreken!

Als de leem gemengd is, is de muur al grotendeels recht gemaakt en hoeft enkel het wapennet nog ingekamd te worden. Ik spuit de leem tegen de tweede helft van de muur en dan kunnen we met vereende krachten werken aan het rechttrekken van de hele muur.

Niels en ik beginnen alvast met het inkammen van de wapennetten terwijl Eefje enkele putten opvult. Ze is daar ondertussen al heel handig in geworden en dat vlot dus ook al vrij aardig.

Tegen 18u30 moeten we dan afronden, want we worden op een feestje verwacht en er moet eerst nog heel wat leem van ons afgewassen worden…

Terwijl Papa Jef onze trap verplaatst naar de eetkamer zodat we weer met de trap naar boven kunnen in plaats van via de ladder (een serieus gemak!), beginnen wij alvast met het lemen van de muren in de schilderatelier / fotostudio. Papa Ronny zorgt ervoor dat de ramen afgeplakt worden zodat we deze niet dichtspuiten met leem… Jens zet zich achter de leemmachine en mengt leem.

Als we voldoende leem hebben beginnen we met de kleine muur aan de linkerkant van de studio. Het leem spuiten loopt al een stuk vlotter nu dat we “de formule” gevonden hebben om een goed mengsel te maken. Er zitten wel wat blutsen en builen in de muur die het iets moeilijker maken om hem daarna ongeveer recht te krijgen zodat we het wapennet erin kunnen kammen.

Terwijl Jens de volgende lading leem mengt, beginnen we alvast aan de voorbereiding van de grote muur aan de straatkant. Dit is een muur van ongeveer 8m lang en 3m hoog en daarmee de grootste oppervlakte die we in een keer moeten lemen. Er kruipt heel veel tijd in het leem smeren onder de jutte en we besluiten hieruit dan ook dat we niet meer met jutte gaan werken voor de overige muren. Riet is het nieuwe jutte! Riet heeft het grote voordeel dat je niet overal eerst een laag leem moet aanbrengen met de hand zoals bij de jutte en spaart zo uiteindelijk heel wat uren werk.

We voegen meteen de daad bij het woord en rond het raam van de studio wordt alvast riet geniet.

Papa Jef is ondertussen klaar met het verplaatsen van de trap en begint met het maken van een valse muur boven de traphal. Hierdoor kunnen we in deze muur perfect onze kabels die de traphal moeten oversteken verstoppen en wordt het makkelijker om deze muur boven de trap af te werken.

In de studio wordt naarstig verder gewerkt aan de grote muur. Het is dan ook ver voorbij 21u als we stoppen met werken. De grote muur is dan voor drie kwart afgewerkt.

Vanmorgen om 9u waren Eefje en ik alweer present. We beginnen met het mengen van onze eerste portie leem. We zijn hier ongeveer mee klaar als Leen toekomt. Zij zal ons vandaag een handje komen toesteken om de atelier/studio verder af te werken.

Terwijl Eefje extra riet gaat halen bij den Aveve, bereiden Leen en ik de rest van de grote muur in de atelier/studio voor. Er moet hier immers nog wat leem aangebracht worden onder de jutte alvorens we de leem in  het stro kunnen spuiten. Als Eefje terugkomt zijn we daar net mee klaar en kunnen we erin vliegen.

Het spuiten gaat vlot vooruit. Ik sta bovenop de stelling en bedien de leemspuit terwijl Eefje en Leen me verder rollen. Ik kan dus zeggen dat ik vandaag met een 2VK leemwagentje gereden heb…

Er wordt flink verder gewerkt en voor we het goed en wel beseffen is het alweer 21u.

By the way: Als er nog strobouwers onder jullie zijn die wat extra strobalen nodig hebben: we hebben er hier nog een 25 à 30 liggen die jullie gratis kunnen komen ophalen…

Hoog tijd om frietjes te gaan halen bij onze favoriete frituur en deze op den bouw op te peuzelen. Daarna gaat Leen weer naar huis en kruipen wij in ons beddeke boven om de blog aan te vullen en te gaan slapen. Morgen zal het  immers weer vroeg dag zijn…

Omdat de cursus toch alweer een tijdje geleden is beginnen we in de garage. Als dat wat schots en scheef is, is dat minder erg, he. Mathias had hier zaterdag al een korte demonstratie gegeven aan de achterkant en dus gaan we hier alvast verder.

Alvorens we kunnen beginnen moet er natuurlijk leem gemengd worden met de leempomp van Mathias en onderaan de balken in de garage moet er eerst nog rietmatten vastgeniet worden, want zoal we al aangaven is jutte hier onvoldoende.

We zijn hiermee dan ook al druk in de weer als Kristien toekomt. Zij komt ons vandaag een flink handje helpen met het lemen.

Als het eerste mengsel klaar is, hebben Eefje en Kristien de rietmatten al op hun plaats hangen en gaan we aan de slag met de pomp. Gdvdmme. De leem wil niet goed hechten en door het gewicht valt hij weer naar beneden waar hij normaal door de jutte zou moeten dringen. Blijkbaar is onze leem een beetje te dun, spuit even afzetten en terug naar de leempomp om wat extra leem toe te voegen en zo het mengsel dikker te maken.

De leem hecht nu goed aan het stro, maar met de jutte wil het gdvdmme nog altijd niet goed lukken. Het zag er thans zo simpel uit toen de Mathias dat voordeed… We bellen even naar Mathias om raad. Blijkbaar moeten we eerst leem onder de jutte spuiten en daarna de jutte in de leem drukken. Zo gezegd zo gedaan en we gaan weer aan de slag.

Het blijkt gdvdmme toch nog altijd niet zo vlot te gaan. Het is niet evident om de spuit te volgen met het aandrukken van de jutte. De leemspuit gaat immers aan een hels tempo verder en Eefje kan niet volgen met het aandrukken van de jutte in de leem.

Gelukkig heeft Kristien een goed idee. We gebruiken de gemorste leem om deze met de hand aan te brengen onder de jutte. Zo is het makkelijker om de jutte in de leem aan te drukken en vervolgens hoef ik met de leemspuit “gewoon” de muur verder vol met leem te spuiten.

Terwijl ik het volgende mengsel prepareer, gaan Eefje en Kristien aan de slag om de zojuist gespoten muur verder af te werken. Eerst wordt er met de rei de leem zo goed mogelijk recht getrokken, daarna wordt een wapennet ingestreken met de kam. Waar het wapennet niet zo goed wil meewerken, schakelen ze over naar hun 10 geboden. Met de hand gaat het blijkbaar vaak een stuk makkelijker.

Het tweede mengsel blijkt nu weer te dik te zijn waardoor het niet vlot uit de leemspuit komt. Gdvdmme! We gaan weer naar de leempomp en scheppen de te zware leem van de bak beneden terug in de mengbak waar we wat water toevoegen. We laten nu de leem eerst in de leempomp zelf circuleren om zo te controleren dat we de juiste formule gevonden hebben.

Tegen het einde van de dag hebben we eindelijk het goede ritme gevonden en Kristien wil abosluut blijven helpen totdat de garage volledige geleemd is.

Daarna eten we buiten ons avondeten en met nen dikke merci kan Kristien weer richting thuis vertrekken. Het is ondertussen alweer 20u30 en wij kruipen ook ons beddeke in. Dit keer rijden we hiervoor echter niet naar onze tijdelijke woning, maar blijven we in ons strohuisje slapen.

Op zolder hebben we een geïmproviseerde slaapkamer voorbereid met luchtmatras en slaapzak. We brengen vandaag dus onze eerste nacht door in ons strohuisje en schrijven deze blog live vanop de werf.