Vanmorgen waren we weer vroeg uit de veren, want we wilden tegen 8u op de werf zijn.
Op de planning: ofwel het grote dak verder afwerken (als het weer een beetje meevalt zou Papa Jef hiervoor afkomen), ofwel verder werken aan muren en plafond van de benedenverdieping.
We zijn net bezig met het klaarzetten van ons werkgerei als Papa Jef toekomt. We zijn fier dat we eens een keertje voor Papa Jef op de werf toekomen, want meestal staat hij ons al lang op te wachten.
Terwijl Eefje verder werkt aan ons plafond van de keuken gaan Papa Jef en ikzelf weer het dak op om de rest van de dakpannen van het grote dak op hun plaats te leggen. Het plafond vordert al aardig en het ziet er echt knap uit. Het mag gezegd: dat heeft mijn vrouwke sjiek gedaan!
Het plafond van de keuken ziet er al heel mooi uit.
Ik zorg ervoor dat er voldoende dakpannen naar omhoog gebracht worden zodat Papa Jef deze op hun plaats kan leggen. Ook hier vordert het werk heel goed en iets na de middag liggen alle pannen op hun plaats.
Iets na de middag heb ik een kleine 1000 of bijna 3,5 ton pannen naar boven gebracht. Gelukkig doet de bouwkraan het zwaarste werk...En niet te vergeten: Papa Jef heeft die 3,5 ton aan pannen allemaal netjes op hun plaats gelegd!
Als alle pannen op hun plaats liggen, behalve enkele rond de openingen die voorzien zijn voor de Velux-ramen, worden de Velux-ramen op hun plaats gezet. Dit is niet zo geweldig eenvoudig en dus ben ik maar wat blij dat Papa Jef erbij is om dit voor ons te doen. Ikzelf help enkel met het op zijn plaats brengen van het glas zelf, want dat weegt volgens de verpakking zo’n 44kg. Yep driedubbel glas is best zwaar…
De Velux-ramen worden als “bouwpakket” geleverd en deze worden in verschillende stappen geplaatst:
plaatsen van het raamkader, zonder glas
het op maat slijpen van de omliggende pannen zodat het raam perfect in het dak ingewerkt is. Dit is meteen het meest tijdrovende werk.
plaatsen van de omkadering en afwateringsgoot
het glas in het raam plaatsen. Omdat dit zo zwaar is, doe je dit dus best met twee.
afwerken van het raam met meegeleverde afwerkingsplaatjes
Na een bijna drie uur werk zijn beide ramen geïnstalleerd en zit er weer een werkdag op.
Morgen gaan Eefje en ik weer aan het werk om verder te werken aan het plafond en afhankelijk van hoe vlot dit vordert nog een muur bouwen. Er staat ook nog een bezoekje aan Paesen op de agenda, want we moeten enkele onderdelen van de Velux-ramen die wij niet nodig hadden terugbrengen.
Tegen de middag zijn we klaar met het uitladen van de tweede lading hout en wordt er gepauzeerd voor de lunch.
Na de lunch beginnen Papa Jef en ikzelf op het dak aan de linkerkant. Terwijl Papa Jef voor een perfecte uitmeting van de afstand tussen de pannen zorgt, breng ik alvast een berg dakpannen naar boven. Eefje zorgt ondertussen dat de eerste verdieping een beetje opgeruimd wordt zodat we daar ruimte krijgen om te werken.
Als we boven alles uitgemeten hebben is Eefje klaar met opruimen en kan Papa Jef even demonstreren hoe we de plafond moeten aanpakken. Zo kunnen we tijdens de volgende weken aan de muren en het plafond werken als het regent en als het droog blijft aan het dak. Daarmee zijn we meteen zeker van ons werk de komende weken.
Wij hebben gekozen voor geschaafde planken van 21mm dik met een groef en een lipje zodat deze in mekaar kunnen klikken. Om deze op hun plaats te leggen, begin je aan het ene uiteinde van je plafond. Lijn een plank uit zodat ze perfect evenwijdig loopt met de muur en een stukje over de draagbalk ligt aan de muurkant. Als er vertikale balken tussendoor steken, moet je hier eventueel een stukje uitzagen zodat de plank perfect op haar plaats gelegd kan worden. Aan de uiteinden zorg je dat de plank enkele centimeters over de draagbalk aan de zijkant ligt aan de ene kant en aan de andere kant ongeveer halfweg op een steunbalk. Indien dit niet exact uitkomt, moet je de plank op de juiste plaats inkorten. Leg meteen de planken over de hele lengte van je plafond en zorg dat alles perfect evenwijdig met de muur blijft lopen. Nagel de planken vast door mooi in het midden van de steunbalken enkele nagels in te slaan. Zorg ervoor dat je niet op het uiteinde van de planken nagelt. Zo voorkom je dat deze gaat splijten aan het uiteinde.
Met de overschot van de laatste plank van de eerste rij begin je aan je volgende rij. Zorg opnieuw dat aan beide uiteinden de plank op de juiste manier overlapt op de steunbalken. Schuif de lip tussen de groef van de eerste rij en zorg dat de plank goed aansluit. Waar de plank niet goed wil aansluiten kun je deze tegen de vorige plank drukken door net ervoor een bijtel te plaatsen met de schuine kant tegen de balk. Lichtjes naar beneden slaan en dan de bijtel als hefboom gebruiken om de plank aan te drukken. Meteen vastnagelen en ze gaat niet meer van plaats en sluit perfect aan.
Als je op het einde komt, begin je weer opnieuw met de volgende rij en dit blijf je herhalen tot je plafond helemaal dicht ligt.
Terwijl Eefje planken legt, vastnagelt en op lengte zaagt, gaan Papa Jef en ikzelf weer aan het werk op het dak.
Ik breng de pannen aan en Papa Jef legt ze uit mekaar. We beginnen aan het linker uiteinde van het dak omdat onze kraan niet helemaal tot aan het uiteinde raakt en als we dus rechts beginnen moeten we op het einde alle pannen met de hand naar boven brengen. Uiteraard lijkt ons dat iets te vermoeiend en beginnen we daarom aan de linkerkant. Het werk vlot zeer goed en tegen 17u liggen de pannen tot aan de opening voor het eerste dakraam op hun plaats.
Hard genoeg gewerkt en dus ruimen we de werf op en stoppen ermee voor vandaag.
Na het avondeten gaan we even langs de Brico in Hasselt om een verstekzaag te kopen. Met behulp van deze verstekzaag kunnen we makkelijker de balken op de juiste lengte zagen die in de muren gebruikt worden om de strobalen aan te drukken, als vertikale verbindingsbalk moeten dienen en later de balken om de kaders van onze ramen mee te maken. Vooral deze laatste moeten heel nauwkeurig gezaagd worden. Terwijl we rondwandelen in de winkel stoten we toevallig op geluidisolerende ondervloer. De prijs valt extreem goed mee en dus nemen we meteen 80m² mee. Voldoende om het plafond van de benedenverdieping te isoleren.
Morgen nemen we een welverdiende rustdag. Zo zijn we maandag weer op en top fit om er stevig in te vliegen!
Vanmorgen zijn we zoals afgesproken een bezoekje gaan brengen aan Ward en Katleen, collega-strobouwers. Ze zijn vandaag begonnen met het bouwen van hun houtskelet en omdat ze ons ook goed geholpen hadden wouden we vandaag ook even een handje gaan toesteken. We konden helaas niet te lang blijven, maar toch lang genoeg om enkele balken te helpen leggen, mijn zonnebril te laten liggen en een moer vergeten terug in de doos te leggen. Die krijgen jullie zeker nog terug, beloofd!
Tegen de middag rijden we terug naar onze werf, waar Papa Jef al druk bezig is met de pannen aan de rechterkant van het grote dak. Ik kan aan die kant niet echt helpen, dus begin ik alvast met aan de andere kant van het dak dakpannen omhoog te brengen met de kraan terwijl Eefje een gat in de nokpannen boort zodat deze kunnen vastgeschroefd worden.
Eefje boort een gat in de nokpannen zodat ze op de nok vastgeschroefd kunnen worden.
Om zeker te zijn dat de pannen niet barsten tijdens het boren legt Eefje ze ondersteboven en boort ze het gat met een laag genoeg toerental. Zo schiet de boor niet door en riskeer je niet dat je pannen barsten.
Als Papa Jef klaar is met het dak aan de rechterkant, beginnen we alvast met het dak aan de linkerkant. Voordat we aan de pannen kunnen beginnen moeten we eerst onze schoorsteen plaatsen. Eerst maken we een gat langs beneden in het stro zodat we weten waar de inox buis die als schoorsteen voor onze pelletkachel gaat dienen doorheen moet. Daarna wordt er op het dak een opening gemaakt in het onderdak en wordt het lood met de opening voor de buis op zijn plaats gelegd. Dit lijkt eenvoudig, maar vergt toch wel wat werk. Allereerst moet de rand van het lood bovenaan omgeplooid worden over een panlat waarop dan een dakpan kan liggen. Onderaan wordt het lood bovenop de onderliggende pannen geplooid. Op die manier is de schoorsteen mooi ingewerkt tussen de dakpannen en kun je er zeker van zijn dat regenwater mooi van de pannen over het lood naar beneden loopt en niet onder de pannen terecht komt. Rond de opening voor de buis worden de pannen op maat geslepen zodat de buis perfect tussen de pannen ingewerkt wordt. Ik ben maar wat blij dat Papa Jef dat slijpwerk voor zijn rekening neemt, want zelf zag ik het niet echt zitten om dat preciesiewerkje te klaren.
Terwijl Papa Jef het lood op zijn plaats plooit, lever ik de pannen om rond het lood te leggen.
Daarna is het tijd om de buis door het dak te steken. Ik haal langs beneden stro uit het dak en duw de buis naar omhoog, terwijl Papa Jef langs boven de buis op de juiste hoogte brengt en vastzet met de meegeleverde ring die over de uitsparing in het lood gezet wordt.
Ik duw de buis naar omhoog terwijl Papa Jef deze langs boven vastzet.
Afwerken met het kapje en klaar is kees.
Het kapje wordt op zijn plaats gezet en daarmee is onze glimmende schoorsteen een feit.
Als de schoorsteen op zijn plaats zit, worden de nokpannen op hun plaats geschroefd. Ook de laatste nokpan wordt door Papa Jef perfect op de juiste lengte geslepen. Het geheel wordt afgewerkt met een afdekplaatje tegen de gevel en de nok is klaar.
Het afdekplaatje wordt op zijn plaats gelegd en daarmee is de nok van het dak klaar.
Ziezo, we zijn klaar om morgen de rest van het dak dicht te leggen met dakpannen. Hopelijk willen de weergoden morgen een beetje meewerken…
Zo begint een kinderliedje uit mijn jeugdjaren en dat was vandaag echt wel toepasselijk.
Het heeft zo ongeveer de hele dag geregend en dus waren we wat blij dat we al een dak boven ons hoofd hadden en binnenshuis konden werken, weg uit de regen.
Voordat we op de werf toekwamen hadden we wel een spannende rit achter de rug. De auto gaf namelijk eerst een storing aan met het servostuur, waarna hij zwaarder stuurde dan een oude vrachtwagen. Naarmate we verder reden vielen alle elektrische systemen zo’n beetje uit met als gevolg dat het dashboard oplichtte als een kerstboom: geen ABS meer, geen airbag, geen airco, geen radio, ruitenwissers op “supersloom”, lichten uit, … Enfin, we waren wat blij dat we de garage gehaald hebben. Later blijkt het allemaal mee te vallen: kapotte alternator waardoor de batterij niet meer oplaadt en er dus geen elektriciteit meer beschikbaar is voor alle elektrische systemen van de auto.
Jens en Papa Ronny zetten de balk op de juiste afstand perfect waterpas recht tussen de balken van het houtskelet. Zo wordt de muur in twee delen gesplitst en kunnen we deze twee delen met stro opvullen.
We beginnen met het opvullen van de muur aan de linkerkant van de balk. Dat loopt exact zoals de muur van gisteren en al gauw liggen de onderste twee rijen balen op hun plaats.
Alvorens we verder naar omhoog de muur opvullen willen we eerst rechts van de balk op gelijke hoogte het stro insteken om te voorkomen dat onze verticale balk te veel gaat plooien. Deze stelt ons echter voor een nieuw vraagstuk. Deze muur vormt namelijk een hoek waar twee muren aansluiten en dit stelt het probleem dat we iets moeten bedenken om de strobalen van de twee muren naar beneden te kunnen drukken en de horizontale balken vast te zetten.
Nu, hoe had onze architect dat gisteren weer uitgelegd? Doeme, ik heb blijkbaar niet zo heel goed opgelet, want ik weet het niet meer. Na even overleggen laten we dit even rusten om over na te denken.
We besluiten om alvast de OSB-platen van de vloer in de keuken definitief vast te nagelen zodat deze al afgewerkt zijn.
Als we daarmee klaar zijn vullen we de openingen in de stromuur van gisteren nog op met wat los stro zodat er geen isolatiegaten overblijven. We zijn daar net mee klaar als Esbjorn en Nele toekomen. Dit sympathiek koppel is ook van plan om een strobalen woning te bouwen en bereiden zich hierop terdege voor door enkele strowerven te gaan bezoeken. Vandaag waren wij dus aan de beurt en we geven met plezier een rondleiding in onze strohuisje in wording.
Als we bij het verhaal komen dat we nog wat gaten moeten opvullen omdat strobalen nu eenmaal niet mooi rechthoekig zijn, vertelt Esbjorn ons dat we die balen best wel wat rechter kunnen maken alvorens die te gebruiken. Verwondering alom (enfin, bij ons toch)… Als hij het even demonstreert blijkt dit nog vrij eenvoudig te zijn ook. Aan de ronde zijde van een strobaal, pluk je aan de uiteinden aan het stro zodat de strobaal rechter wordt en hij beter aansluit. Dat gaat ons ongetwijfeld heel wat tijd en energie sparen doordat er minder gaatjes gaan moeten opgevuld worden.
Na het bezoekje is het weer de hoogste tijd om de strowerf op te ruimen en naar huis te rijden. Morgenvoormiddag gaan we onze collega strobouwers, Ward en Katleen, een bezoekje brengen en een handje toesteken bij het leggen van de eerste balken van hun houtskelet. Leuk om een keer iets te kunnne terugdoen voor mensen die ons ook al goed geholpen hebben.
Er wordt beter weer verwacht morgen, dus hopelijk krijgen we aardig wat werk verzet en schiet er nog voldoende tijd over om ook bij ons nog wat verder te werken aan het dak.
De regenton is compleet vol. Dus voor ons hoeft het voorlopig niet meer te regenen...
Vanmorgen om 9u hadden we afgesproken met onze architect, Peter Vos, voor een korte demonstratie voor het bouwen van onze eerste stromuur.
We hebben dan wel de strocursus al gevolgd gehad bij Casa Calida, maar dat is ondertussen alweer meer dan een jaar geleden, dus een goeie opfrissing was zeker welkom.
Als voorbereiding hadden we gisteren al een boel wilgentakken op lengte gesneden en aangescherpt. Om de juiste lengte van de wilgentakken te bepalen, neem je de hoogte van twee strobalen op mekaar gestapeld, min 15 centimeter. In ons geval is dat dus 2 keer 50 cm – 15 cm, oftewel ongeveer 85cm.
We beginnen met de eerste rij strobalen op hun kant tussen de balken van de eerste muur te plaatsen. Alsof ze op maat gemaakt zijn, komen deze perfect uit tussen de twee balken. De tweede rij hierboven moet in verband geplaatst worden, dus beginnen we met een halve strobaal. Om een strobaal te splitsen ga je als volgt te werk:
Plaats het uiteinde van een lange sergeant op de plaats waar de strobaal gesplitst moet worden en sla deze er goed tussen.
Klem de strobaal goed vast met de sergeant. De makkelijkste manier is om met de hamer tegen het onderste uiteinde van de sergeant te meppen totdat hij goed klemt.
Snijd je de koorden die strobaal samenhouden door.
Haal de strobaal voorzichtig uit mekaar. Indien je een strobaal in twee gelijke delen splitst of in twee delen die allebei groot genoeg zijn om te gebruiken, plaats je een sergeant op de beide halve strobalen. Zo krijg je twee bruikbare helften.
Gebruik een stevig touw (vlaskoord gaat het best) om de strobaal weer samen te binden. Zorg hierbij ervoor dat het koord voldoende strak aangespannen wordt, anders valt je strobaal uit mekaar.
Klaar!
Vul de tweede rij op tot je op het uiteinde opnieuw een halve strobaal nodig hebt. Meet de afstand die je moet opvullen en tel hier ongeveer 5cm bij. Dat is de lengte die je nodig hebt om de laatste strobaal op maat te splitsen. De laatste strobaal moet iets breder zijn dan de open ruimte om er zeker van te zijn dat deze voldoende klemt.
Probeer bij het plaatsen van de strobalen er op te letten dat je deze al zo gelijkmatig mogelijk plaatst. Voorkom zo veel mogelijk putten en bulten, dat vergemakkelijkt later het lemen.
Als de twee rijen strobalen op hun plaats zitten, ga je de strobalen met mekaar verbinden door middel van de op maat gezaagde wilgentakken. Gebruik twee wilgentakken per volledige strobaal. Eentje aan elke helft, zodat deze verbonden wordt met de strobaal eronder. Om de stokken in de strobaal te kloppen, kan een zware hamer handig zijn.
Als er twee rijen op hun plaats liggen, is het tijd om deze aan te persen. Hiervoor plaatsen we twee balken van 6cm dik en 17,5 cm breed tussen de vertikale balken van de muur die we opvullen. De horizontale balken worden eerst op de juiste lengte gezaagd, zodat ze juist tussen de vertikale balken passen.
Jens en Papa Ronny zagen de balken op exact de juiste lengte om tussen de vertikale balken te passen.
De balken worden samen gehouden door dichtbij het uiteinde van de balken deze met mekaar te verbinden met behulp van een tijdelijk balkje. Dit wordt met 4 schroeven vastgezet, twee in elke balk zodat de balken perfect samen blijven en met een opening tussenin zodat deze samen exact 36 cm breed worden. Dat is immers de breedte van de balken van het houtskelet.
Om de balk naar beneden te drukken, plaatsen we op de twee uiteinden een autokrik. Boven de autokrik plaats je ofwel een zwaar L-ijzer, ofwel zoals wij deden een eigen gemaakte balk die je in de vertikale balk vastschroeft met een paar stevige schroeven.
Onze versie van een zwaar L-ijzer: een stevig balkje, verstevigd met een ijzer plaatje waarin enkele gaten voorgeboord worden om het makkelijker tegen de vertikale balk te kunnen vastzetten.Schroef de balk (of eventueel een zwaar L-ijzer) tegen de balk met stevige schroeven. Gebruik hiervoor een schroefboormachine met "trilschroeffunctie", want dit is zwaar werk!
Daarna trek je een streepje op de balk, gelijk met de onderkant van de horizontale balk. Dit is je referentie om te zien tot hoever je de balk moet aandrukken. Krik de balk omlaag totdat de bovenkant van de balk gelijk komt met dit streepje. Gebruik een waterpas om ervoor te zorgen dat de balk mooi waterpas ligt door aan de juiste kant de balk eventueel een stukje extra aan te drukken.
Nu worden de balken vastgezet met behulp van minimum 4 L-ijzers, eentje op elke balk aan de beide uiteinden. Bevestig de L-ijzers eerst enkel aan de vertikale balk zodat de balk niet meer omhoog kan komen. De krikken en hulpbalkjes kunnen daarna verwijderd worden.
Tenslotte wordt de balk mooi gelijk met de vertikale balk gezet door met een flinke hamer op een plank te slaan die je deels tegen de horizontale en deels tegen de vertikale balk houdt. Je doet dat eerst aan de ene kant, waarna je aan die kant de L-ijzers ook vastzet aan de horizontale balk. Daarna pas stel je de balk aan de andere kant. Als je de balk niet eerst vastzet aan het vorige uiteinde, riskeer je dat deze daar terug van zijn plaats gaat bij het stellen aan de andere kant en kun je opnieuw beginnen. Rest nog om de balk nu ook aan het tweede uiteinde vast te zetten met de L-ijzers en je bent klaar voor de volgende rij strobalen.
Deze stappen herhaal je totdat je bovenaan komt en er onvoldoende plaats is om twee strobalen boven mekaar te zetten.
Meet de afstand van de laatste balk tot de hoogte waar je laatste strobaal moet komen. Splits de strobalen op deze lengte, plus enkele centimeters en klem deze strobalen vertikaal tussen de laatste balk en ofwel de balken van de volgende verdieping of het dak.
Jens en Papa Ronny klemmen de laatste rij strobalen die op maat gesplitst zijn vertikaal tussen de laatste balk en de draagbalk van de eerste verdieping.
Hiermee is je eerste stromuur klaar en kun je het hele proces herhalen voor de volgende muur.
Eefje 'poseert' even voor onze eerste voltooide muur...
